Minder milieubelasting met behoud van opbrengst, dat lijkt voor een heel aantal lelietelers te lukken. Het samenwerkingsverband Duurzame Bollenteelt Drenthe schept hier de voorwaarden voor. Deelnemer HLB is trots op de goede stappen die worden gezet in de lelieteelt.
Duurzame Bollenteelt Drenthe hield op 15 november jongstleden een informatiebijeenkomst bij De Schildhoeve in Fluitenberg. Met 160 aanwezigen, een gemêleerd gezelschap van (bezorgde) bewoners uit Drenthe, overheid, sectorleden en pers, was de zaal goed gevuld.
HLB-directeur Janny Peltjes beet om 17.00 uur het spits af met een korte toelichting over ‘Weerbaar telen in DBD’. Ze lichtte de opzet van proeven en de eerste onderzoeksresultaten toe. Daarna volgde Jan-Paul Zock van het RIVM met een presentatie over het Onderzoeksproject OBO-2: Blootstelling aan bestrijdingsmiddelen en de gezondheid van omwonenden. Hiervoor worden bijvoorbeeld metingen gedaan in urine, huisstof en kleding naar residuen van gewasbeschermingsmiddelen.
Na het diner volgde een rondetafelgesprek met een panel dat alle deelnemers van DBD vertegenwoordigt. Er werden kritische vragen gesteld vanuit de zaal. Hierdoor ontstond een vruchtbare dialoog die zowel de zaal als de deelnemers van DBD aan het denken heeft gezet.
Milieubesparing Drentse lelietelers
Uit onderzoeken die gedaan zijn in de afgelopen jaren binnen Duurzame Bollenteelt Drenthe (DBD) blijkt dat er wel degelijk kan worden bespaard op milieubelasting. Dit blijkt uit proeven die in 2021 – 2023 in DBD hebben gelegen. De milieubelasting wordt meetbaar gemaakt met behulp van de CLM Milieumeetlat. 2019 is het referentiejaar van DBD, omdat de pilot toen begon.
Een van de doelen is 50% milieubesparing voor 2025. En dat lukt! Een voorbeeld uit de vele onderzoeken zijn de vuurproeven. Deze worden op grote schaal (vaak meer dan 1 hectare) in de praktijk uitgevoerd. Daaruit blijkt dat op maar liefst 15% milieubelasting kan worden uitgekomen. Hier zitten wel een paar kanttekeningen bij. Het kost gemiddeld 10% opbrengst en het lukt niet bij het gehele assortiment leliesoorten.
De inzet van biostimulanten, een rassenlijsten en een BOS (Beslissing Ondersteunend Systeem) dragen bij aan het behalen van de doelstelling voor de lelieteelt in Drenthe. Sectorbreed wordt gewerkt aan een rassenlijst en telers zijn aan de slag gegaan met een BOS. Deze maatregelen tezamen moeten ervoor zorgen dat de opbrengst gelijk blijft met wat het nu in de praktijk is.
Onkruid- en virusbeheersing
Het beheersbaar houden van onkruiden is een andere uitdaging. In 2023 zijn hiervoor meerdere geïntegreerde methoden getest. De inzet van een wiedeg heeft zeer goed uitgepakt. Hierbij moet echter de opbrengstderving nog worden berekend. Daarnaast is het bedekken met stro van de open grond erg goed gegaan. Bij deze toepassing is chemische onkruidbestrijding alleen aan het begin van de teelt nog nodig. De bedoeling is om in 2024 een van deze methoden uit te rollen naar praktijkpercelen.
Viruspercentages onder controle houden, is vooralsnog de grootste uitdaging. In deze onderzoeken duurt het minimaal 3 jaar voordat resultaat kan worden geboekt. Maar er zit alvast iets in de pijplijn; in 2024 is het laatste onderzoeksjaar voor enkele virusproeven. Een object hierin is bijvoorbeeld de inzet van biostimulanten, die de plant weerbaarder maakt tegen het aanprikken van de luis.
Veel potentie in DBD
Er zit veel potentie in de aanpak die Duurzame Bollenteelt Drenthe is ingeslagen met de telers. De kracht zit hem in het omdenken van de sector. De beweging die is ingezet om op een geïntegreerde manier naar de teelt te kijken en de keuzes die niet meer alleen op grond van financiën gemaakt worden, leidt tot een constructieve en duurzame verandering.
Adviseurs zijn betrokken bij dit project en bij de proeven. Zij adviseren anders dan 3 jaar geleden, telers acteren anders dan 3 jaar geleden. Ze denken zelf vaak beter na over middelen die worden gebruikt. Werkt het wel, wanneer moet ik het inzetten en hoeveel milieubelasting wordt aan dit middel toegerekend?
De bewustwording over omgang met de omgeving is toegenomen. Het omdenken en deze bewustwording zijn de beste resultaten van deze pilot, want daarmee weten we dat de onderzoeksresultaten daadwerkelijk worden ingezet in de praktijk. Daarmee wordt bijgedragen aan een duurzame bollenteelt voor teler, omwonende en consument. Niet alleen in Drenthe, maar in heel Nederland.
Afbeelding: Expertteam ‘geïntegreerde onkruidbeheersing’ bekijkt wiedeg activiteit in de lelies en voorziet deze aanpak van feedback, mei 2023.
Afbeelding: Verdiepingssessie in het veld voor geïnteresseerden met uitleg over de onderzoeken, juni 2023.
