Smart farming

Het POP 3 project Flevoland Innovatieland loopt alweer ten einde. Het doel van het project is om in de praktijk kennis te maken met een aantal nieuwe innovatieve oplossingen. Slimme precisiesystemen en sensortechnologieën die analyseren wat de gesteldheid van de bodem en het gewas is. Om zo preciezer en voordeliger (duurzamer) toe te werken naar een gezondere bodem en gewas. Om de introductie van precisietechnologieën te versnellen is het delen van de opgedane kennis met Flevolandse akkerbouwers een belangrijk onderdeel van het project.

Het project is een samenwerkingsverband van HLB en  Aeres Hogeschool in Dronten. Bij aanvang in 2018 participeerde ook Stichting Veldleeuwerik nog in het project.

Vanuit de minor gezonde bodem en de minor gezond gewas hebben studenten verschillende vraagstukken uitgewerkt waarbij de innovaties als hulpmiddel ingezet zijn. De innovaties zijn o.a.: de Lab in a Box (Liab), Tripsmonitoring, de Leafspotbox.

In 2019 is HLB samen met 10 Flevolandse akkerbouwers en 15 studenten gestart met het project. De resultaten van het eerste jaar waren:

• Er bestaan grote verschillen in bodemsamenstelling in Flevoland en NOP. Daardoor zijn er ook verschillen in potentiële opbrengst en kwaliteit van het gewas.
• Binnen de percelen is grote variatie in bodemvruchtbaarheid waargenomen. Op zandgrond zijn de verschillen het grootst. De variatie op kleigronden bleek vaak minder groot te zijn.
• Er lijkt een verband te zijn tussen uitslagen van Liab en de mate van aantasting door Trips.
• De taakkaart die aan de hand van de Liab-methode gemaakt wordt geeft de mogelijkheid om zeer precies de bodem te beheren.

Eigenlijk was het de bedoeling om in het tweede jaar een heel nieuwe groep telers kennis te laten maken met de innovaties maar vanuit een aantal deelnemers uit het eerste jaar kwam de behoefte aan een verdiepingsslag op de eerdere resultaten van met name Liab en Trips naar voren.

Helaas was in 2019 Leafspot een systeemerror ontstaan waardoor het niet ingezet kon worden. In het tweede jaar kon Leafspot wel ingezet worden om een aantal bladziektes te herkennen. De verdiepingsslag heeft hele mooie resultaten opgeleverd:

Projectresultaten Lab in a box

Liab is een analysemethode waarbij per hectare 5 monsters worden genomen en elk monster uit 40 steken bestaat. Hierdoor wordt de bodem zeer precies in kaart gebracht. Hierdoor worde handvatten geboden voor kostenbesparing en opbrengstverbetering. De gebruiksmogelijkheden van Liab zijn legio:

• Plaatsspecifieke bemesting
• Diverse taakkaarten – herbicidedosering, bemesting, poot- en zaaiafstand
• Om inzicht te krijgen en voorspellingen te doen in de plekken in het perceel welke gevoeliger kunnen zijn voor ziekten en plagen.
• Om inzicht te krijgen in wat dient waar verbeterd te worden om goede kwaliteit gewassen te telen met homogene opbrengsten.
• Het kan ook helpen bij de rassenkeuze van bijv. pootgoed.

Projectresultaten monitoring Thrips Tabacci

• Begonnen met alleen monitoring op basis van een protocol. Windrichting was een van de criteria voor de plaatsing van de plakvallen.
• Tijdens het project is gebleken dat ook omgevingsfactoren (als maaigedrag, gewas aangrenzende percelen, bermranden etc) gewasgezondheid en daarmee bodemgezond belangrijke criteria zijn.
• Trips lijkt de meeste schade aan te richten in een gestresst en ongezond gewas. In een gezond gewas lijkt het risico veel kleiner.
• De effectiviteit van systemische middelen meestal tegenvalt omdat deze het minder goed doen bij gewassen met stress.
• Water (in de vorm van neerslag of beregening) de meest effectieve natuurlijke bestrijding is. Trips spoelt af en neerslag vermindert droogtestress
• Het resultaat van het project is dat het opstellen van een Tripsbeheersplan aan te raden is.

Projectresultaten Leafspotbox

In 2020 zijn er veel metingen gedaan bij 5 deelnemende telers. We zien dat Leafspot voor een aantal ziektes al goed werkt, echter is het nog te vroeg om conclusies te kunnen trekken als het gaat om bijvoorbeeld besparing van gewasbeschermingsmiddelen door niet of minder preventief spuiten. Wat wel opvallend is dat ongeacht het spuitgedrag, wel of niet preventief, de rotatie e.d. bij alle deelnemers Cerospora in de bieten is waargenomen. In de aardappels is bij alle deelnemers Alternaria geconstateerd met Leafspot. De komende tijd willen we dit nog verder analyseren om hier mogelijk antwoorden op te vinden.

Het derde jaar (2021) wordt vooral gebruikt om de resultaten samen te voegen, kennis te delen en verslagen te maken.

Het Pop3 project Flevoland Innovatieland is een mooie aanzet voor het verder verduurzamen van de landbouw geweest. De functionaliteit van de verschillende innovaties maar vooral ook de verbanden die lijken te bestaan tussen de bodemgezondheid, gewasopbrengst en aantasting door ziekten en plagen in het gewas zijn een meerwaarde. Met de innovaties lijkt een goede voorspeling gedaan te kunnen worden en is nauwkeurige bijsturing mogelijk. Dit levert niet alleen een flinke kostenbesparing en hogere gewasopbrengst op voor de teler maar is ook nog beter voor de leefomgeving en het milieu.

Het is nog te vroeg om harde conclusies te kunnen trekken aan de bevindingen die in dit project gedaan zijn t.a.v. de verbanden tussen de verschillende innovaties. Nader praktijkonderzoek zal gedaan worden om dit verder aan te tonen en de betrouwbaarheid te valideren.

In het najaar van 2021 zal als project resultaat een boekje opgeleverd worden waarin uitgebreid alle vraagstukken, onderzoeken en ervaringen beschreven zullen worden.

Het HLB verkent mogelijkheden om met inzet van minder chemie onkruiden te bestrijden in de akkerbouw in het Veenkoloniale gebied in Drenthe en Groningen. In deze regio is de onkruiddruk in het algemeen bijzonder hoog als gevolg van bodemeigenschappen. Dat maakt dat akkerbouwers sterk afhankelijk van chemische middelen zijn om ze te bestrijden. Echter, chemische middelen brengen risico’s voor milieu en biodiversiteit met zich mee. 

Om te verkennen of met inzet van minder chemie dan wel zonder chemie onkruiden bestreden kunnen worden, heeft het HLB demovelden aangelegd in aardappelen, suikerbieten en graan op dalgrond en zandgrond. Op de demovelden zijn stroken aangelegd waarin met minder chemie of met alleen mechanische methoden de onkruiden worden bestreden. Het effect van deze onkruidbestrijding wordt vergeleken met de gangbare werkwijze. 

In onderstaande filmpjes zijn enkele activiteiten te zien die uitgevoerd zijn in het voorjaar van 2020:   

HLB – mechanische onkruidbestrijding – uitleg wiedeg 

HLB – mechanische onkruidbestrijding in zomergerst   

HLB – mechanische onkruidbestrijding in aardappelen 

Dit project is een samenwerkingsproject van HLB, Wageningen University & Research en Agrarische Natuur Drenthe. Het project is tot stand gekomen met steun uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland. 

Projectleider HLB: Corine Pinkert 

Projectpartners: HLB BV, WUR Open teelten, AND/ANOG 

Looptijd: februari 2018-oktober 2021