In het prille begin van dit seizoen gingen er geluiden rond in de sector dat de uienvlieg weer actief was op de akkers. Dat bevreemde medewerkers van HLB De Groene Vlieg, want in de bekertjes bij de valgroepen langs uienpercelen werd van alles gevonden maar geen uienvlieg.
De Groene Vlieg doet altijd vroegvliegmetingen. Het langjarig gemiddelde van de eerste uienvliegenvangst is eind april. Klimaatsverandering vervroegde dat de laatste jaren wat, maar dit jaar is tegendraads door de koude start. De fenologische natuurkalender, afhankelijk van de temperatuursom, geeft aan wanneer de natuur in het voorjaar ontwaakt. Dat is door de kou vrij laat in 2023.
Als er uienvliegen gevangen zijn afgelopen maand, dan zijn dat de steriele – gekweekte, op voorhand uitgezette – vliegen van De Groene Vlieg en niet de wilde. Pas in de eerste week van mei zijn enkele wilde uienvliegen gevangen. Door het late seizoen stonden er nog geen uien die ze met hun geur lokten.
Verschil uienvlieg en bonenvlieg
Vaststellen met welke vlieg je te maken hebt, is bovendien een taak voor experts. Uienvlieg en bonenvlieg worden met het blote oog zelden goed gedetecteerd in het veld. Ze lijken simpelweg te veel op elkaar. Maar wie ze van heel dichtbij bekijkt, ontdekt minieme verschillen. Dat is precies wat er gebeurt op de laboratoria van HLB De Groene Vlieg. Hier passeren alle vangsten die de veldmedewerkers binnenbrengen de microscoop. Telers krijgen wekelijks de uitslag hiervan.
De verschillen zijn dus minimaal. Het bonenvliegmannetje komt donkerder over dan het uienvliegmannetje. Maar beide hebben grote ogen, een banaanvorming lijf en een gaatje in het achterlijf. Het bonenvliegvrouwtje heeft opvallende strepen op het bovenlijf ten opzichte van de uienvliegvariant. Beide soorten hebben een peervormig lijf met kleinere ogen dan de mannetjes. Kortom, vaststellen welke soort je bij je uien hebt, vraagt echt om de expertise van een onafhankelijk en deskundig lab.
Afbeelding 1: Links de uienvlieg en rechts de bonenvlieg, bovenstaand zijn de mannetjes en onderstaand de vrouwtjes. De verschillen tussen uienvlieg en bonenvlieg zijn minimaal en alleen onder de microscoop goed te zien. Daar kan ook worden vastgesteld of het een wilde of gekweekt, steriele uienvlieg betreft.
(Illustratie: Dick Doornheijn)
Afbeelding 2: Elke week bij het bezoek aan het perceel worden de bekers aangevuld, omdat de vloeistof verdampt. Het sap conserveert de vangsten, die daardoor goed kunnen worden beoordeeld.
Afbeelding 3: Vaststellen met welk insect je te maken hebt, moet door deskundigen gebeuren.
