Het vierjarige project Duurzame Bollenteelt Drenthe (DBD), opgezet door Provincie Drenthe en HLB, loopt volgend jaar af. Geïnspireerd op DBD is op 29 november het nieuwe programma Drentse Lelie gelanceerd. Alle lelietelers in de provincie doen hieraan mee. Drentse Lelie wil versneld naar het niveau van akkerbouwgewassen wat betreft milieu-impact.
Duurzame bollenteelt is een wens van zowel de sector, als de maatschappij en de overheid. Burgers waren dan ook ruim vertegenwoordigd op de informatieavond. Zij wonen vlakbij leliepercelen en uiten zorgen over de gewasbeschermingsmiddelen die in de teelten worden gebruikt. Dat boer en burger op dit soort avonden samenkomen bleek een succes, want zo kun je elkaars blikveld verruimen. De gezamenlijk genuttigde stamppotmaaltijd werkt dit in de hand; mensen gingen hierdoor met elkaar in gesprek. Zo worden eventuele vooroordelen (deels) weggenomen en begrip gekweekt.
Omwonenden, gevoelige term
De term omwonende blijkt een gevoelig punt als iemand uit het publiek reageert na de bijdrage van inleider Ron Methorst, lector omgevingsinclusief ondernemen op Aeres Hogeschool. “Ik ben kind van dit gebied”, slaakt een bezoeker een noodkreet. “Wij wonen hier en houden van deze regio, van de landbouw en van de bloembollen. Het begrip omwonende wordt geframed door de media, want in de context van de Drentse bollenteelt komt er vaak een naar verhaal achteraan. Zo staan wij er niet in.”
Andere streekgenoten echter wel, die zorgen werden nadrukkelijk ten gehore gebracht. Bijvoorbeeld over cocktails van gewasbeschermingsmiddelen, terwijl voor gebruikers geldt; als het is toegestaan, kan het worden gebruikt. Een wat onbevredigende discussie, want één gelijk is er niet te halen. Voor beide kanten van het verhaal is begrip op te brengen.
Communicatie is de sleutel
Dat maakt communicatie tot het sleutelwoord. Niet alleen van deze informatiebijeenkomst, maar van de hele kwestie. Begrip voor elkaar, daaraan ligt goede communicatie ten grondslag. Of zoals inleider Ron Methorst, mooi omschreef: zo dicht mogelijk langs elkaar heen praten. Want jouw boodschap 100% in iemands hoofd overbrengen, lukt toch meestal niet. Dat komt doordat mensen verschillend zijn. De polarisatie van vandaag de dag werkt dat extra in de hand. Daarom is zo’n avond als deze in Drenthe een prachtig initiatief, een voorbeeld voor andere windstreken en werkgebieden: leg uit wat je doet, waarom je iets vindt en ga de dialoog aan met elkaar. Dan zal blijken dat de sector de maatschappij wel degelijk tegemoet aan het komen is door duurzaamheidsstappen te nemen. Dat gaat niet over één nacht ijs, maar de ontwikkeling is zeker ingezet.
Mede dankzij DBD is er steeds meer begrip voor de bollenteelt en dat is heel positief. “Dit kunnen we doorzetten naar andere teelten en ook andere provincies”, zegt Janny Peltjes, ceo van HLB. Zij deed op de informatieavond op heldere wijze uit de doeken welke verbeteringen mogelijk zijn in de bloembollenteelt. Peltjes maakt onderscheid in milieubelasting en gewasbeschermingsmiddelen. Ze legt uit wat in de onderzoeken naar voren is gekomen. De mogelijkheden zijn er, maar zijn nog niet overal toepasbaar.
Veelbelovende bevindingen DBD
Op het gebied van virusbeheersing wordt in de experimenten en proeven van DBD de milieubelasting met 77% gereduceerd door rassenkeuze, de inzet van plantbeschermers (en geen insectendoders) en natuurlijke vijanden. De reductie van middelengebruik blijft hangen bij slechts 6%. Peltjes: “Dit komt door de olie die wordt gebruikt om virusoverdracht te voorkomen. Die kunnen we ook niet uitfaseren, vanwege de exporteisen hieromtrent.”
Verder blijkt dat onkruidbestrijding met 74% minder milieubelasting kan en 82% minder gewasbeschermingsmiddelen, door mechanische onkruidbeheersing en een geïntegreerde aanpak. “Als alles meewerkt is die reductie haalbaar”, zegt Peltjes erbij. In de beheersing van schimmels wordt 83% lagere milieubelasting en ook 83% minder gebruik van gewasbeschermingsmiddelen verwacht met een ander assortiment en andere middelenkeuze. “Denk aan producten als biostimulanten, die de plant sterker maken. De veldspuit blijft hierdoor dus rijden op het lelieperceel. Maar de inhoud kun je niet zien”, vertelt Peltjes. “De resultaten van DBD verwerken we in rapporten en die delen we. We hebben veel aandacht voor communicatie.”
Visies provincie en KAVB
Drents gedeputeerde Jisse Otter vertelde over de provinciale visie op landbouw en bollenteelt. “We gaan naar kringlooplandbouw met de focus op innovatie en het terugdringen van milieubelasting. We richten ons op doelsturing, KPI’s die door 400 boeren – die 60% van de Drentse grond bestieren en 10% van de beroepsbevolking aan het werk helpt – worden omarmd. Over 20 jaar blikken we op deze periode terug en zeggen we: toen heeft de landbouw een grote stap gemaakt.”
Hester Maij, voorzitter van branchevereniging KAVB, refereert aan een onderzoek dat eerder dit jaar is gepresenteerd: het imago van de bloembollensector is ‘best goed’. De sector scoort een 3,3 op een schaal van 5. Dat is prima volgens bureau Motivaction, dat het onderzoek voor Anthos, KAVB, CNB en Keukenhof uitvoerde. Een mooie uitgangspositie voor de KAVB-ambitie om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen terug te dringen. “We leggen de lat hoog”, zegt May. “We zetten stappen op gebied van plantgezondheid, water, biodiversiteit, energie en arbeid. We trekken daarin graag samen op met overheden, branchegenoten en andere betrokkenen.”
‘Beste meisje van de klas’
Over een aantal jaren ziet de wereld er echt anders uit, zegt Peltjes. “DBD leert ons dat er veel mogelijk is in de lelieteelt en dat maakt dat de leliesector wel eens het beste meisje van de klas zou kunnen worden.”
